Bài phú về khoa địa lý
Địa lý phú:
Phần phiên âm
Phù pháp viết:
Xuyên ngư ngọa mã, đặc bạng địa trục chi phương (thư hùng địa trục, tại DậuMão chi phương dã).
Đột giả quật, tu triệt quật giả đột, mạc khứ đảo trượng, (Dương công) vô sai ưtrượng pháp.
Giao cầm tu hợp cát cầm, thiên thương cốc tướng triều phần phú kham địch quốc.
Phượng hoàng kỳ lân nhập huyệt quý bất khả ngôn,
Mạch tòng giả thảo mộc mậu phồn, khí toàn giả uyên nguyên hoàn tụ. Tử tôn hiển đạt, tuy do huyệt chi sinh thành
Môn hộ suy vi, đặc úy nhập phong chỉ xuy khởi
Giải nghĩa
Kìa phép xưa địa lý nói rằng: Cá xâu từng hàng
Ngựa về nằm nghỉ,
Địa trục tìm phương,
Mão Dậu phân kim hướng chỉ, Nhớ đến câu: Thư hùng địa lý, Đột quật chi ly,
Phải nhận ra, Chợt khác là mồ
Chỗ đặc biệt mới là nơi tụ khí
Còn phải hay rành khoa Đảo trượng. Chớ có sai trượng pháp mà nguy Giao cầm phải được cát cầm,
Cốc trưởng giàu sang nghĩ sao phải nghĩ. Kỳ lân nhập huyệt là hay
Ấp ủ phượng hoàng càng quý
Mạch lành cây cỏ tốt tươi
Sông bọc núi chần tinh túy ở nơi thủy chi. Cháu con phát đạt vẻ vang
Tổ mộ núi sông tuyệt mỹ Cửa nhà sa sát suy vi Gió thổi lọt vào mới bị.
Vì rằng gió ấy là nộ khí của trời đất. Đất đi hình khác thế núi có bao tàng thì long mạch mới bao tàng. Hình núi tản mát rời rạc thời long mạch cũng tản mác.
Gió thổi
Thiên môn khuyết hãm gió vào
Ly hương đã vậy của đào bán trơn
Thiên môn ấy là phương Càn vậy. Nếu phương Càn bị khuyết hãm để gió thổi vào được thì nhà ấy tất bán hết gia tài sản nghiệp rồi bỏ làng đi xa.
Địa hộ thưa không gió thổi vào thì bị điên cuồng và bị ngã cây. Là ý nói địa hộ tức là phương tốn vậy. Nhược bằng phương tốn thưa không, gió thổi vào được, thì người ra điên cuồng và bị ngã cây.
Nhân môn gió thổi vào thì người đẻ rơi. Nhẫn môn ấy là phương khôn vậy. Nhược bằng phương khôn bị gió thổi vào thì người ta sẽ bị đẻ rơi.
Quỷ môn gió thổi vào thì người chết làm ra bệnh ôn dịch.
Quỷ môn ấy là phương Cấn vậy. Nếu phương Cấn bị gió thổi vào thì người chết rồi lại làm ra ôn dịch.
Truyền tống gió thổi lại, người con trai hồn bướm bay cao. Truyền tống ấy là phương thân vậy. Nếu phương thân để gió thổi vào được thành ra như thế.
Công tào gió thổi vào thì người con gái bị hổ lang làm khốn.
Công tào ấy là phương Dần vậy. Nhược bằng phương Dần bị gió thổi vào thời ra như thế vậy. Phương Tỵ gió thổi lại, thì bị rắn làm hại. Phương Hợi gió thổi vào thì cỡi cá kình mà đi.
Nhâm phương bị gió thổi vào thì người bị trầm hà mà chết. Bính phương bị gió thổi vào thì người bị đau mắt.
Giáp phương bị gió thổi vào thì chết đường.
Canh phương bị gió thổi vào thì bị chứng trĩ mà chết. Khảm phương bị gió thổi vào thì trầm hà, viễn phối
Ly phương bị gió thổi vào thì nhà nóng hại tằm.
Chấn phương bị gió thổi vào thì của cải hòm dương rỗng tuếch.
Đoài phương bị gió thổi vào thì sớm hôm không thăm viếng thờ phụng bên ngoại.
Đinh phương bị gió thổi vào thì lở lang khổ sở. Quý phương bị gió thổi vào thì bị thuốc độc. Tân phương bị gió thổi vào thì bị bệnh lưỡi
Ất phương bị gió thổi vào thì con gái dâm dục. Mùi phương bị gió thổi vào thì bị ho hắng
Sửu phương bị gió thổi vào thì bị chết trận. Thìn phương bị gió thổi vào thì bị hại lục súc.
Tuất phương bị gió thổi vào thị bị thuốc độc giết người.
Núi mà khuyết hãm gió vào, Thổi qua là hại xiết bao dữ lành
Những cửa vượng là:
1. Trường sinh
2. Đế vượng
3. Dưỡng
4. Mộ
Những đường suy là:
Đường đi xa lộ bộ hành,
Rõ ràng lợi hại đành dành phải kiêng
Vậy nên theo dõi thiên nhiên
Mỗi con đường vượng là tiên trên đời
Chớ nên lạc lõng theo chơi,
Vào nơi suy tuyệt chết thời hết ra
Đường thời có chính có tà
Hình có lành dữ biết mà chọn nên.
Mộc dục, quan đới, lâm quan, suy, bệnh, tử
Tuyệt, thai
Mộc tinh thì hình thẳng
Kim tinh thì hình uốn cong lên, Hổ tinh thì hình nằm ngang
Thủy tinh thì hình uyển chuyển, chất chứa.
Bên tả có đường cần nên uốn vòng vào gọi là thế vẫy cờ, chấn phương ấy vậy. Bên hữu có đường cần nên vòng lại, gọi là cờ bay là canh phương ấy vậy.
Bên tả là quan văn từ học.
Bên hữu là chức quan võ uy quyền.
Phần mộ bị đường góc hẹp (Càn, Khôn, Tốn, Cấn). Gọi là tứ duy thì người ta hay bị tật ác sang mụn nhọt lở lang.
Mồ mả hoặc là dương trạch bị đường đi có chữ thập sinh ra nhiều người nghèo khổ góa bụa.
Đường trước giao nhau gọi là giang thi.
Đàng sau dầu có nhiều đường giao nhau gọi là tự ải (tự thắt cổ chết). Ví bằng đường đàng sau có nhiều đường giao nhau thì là tự ải vậy. Tự nhiên thấy hình như kim treo là cách bỏ làng đi kết bạn xa.
Hình như cắm chữ đinh, ấy là bị sấm sét hoặc bị chết vì khí giới.
Đường tiếp đến thần tự hoa viên quản xá thì dễ tin. Đường gặp chỗ giao bằng thì say đắm phong nguyệt. Mộ để Cấn phương thì sớm đóng hương tồn.
Càn phương giao trên thì hay bị đè nén. Tốn phương giao trên thì hay bị tranh tụng. Mộc tinh đóng ở phương nam nhà bị thất hỏa.
Mộc tinh đóng ở phương bắc người bị rơi xuống sông
Mộc tinh lại gặp mộc ở phương đông thì người ra điên cuồng hoặc là bị ngã cây.
Mộc tinh mà ở kim phương,
Tai bay vạ gió thường thường xảy ra. Như tơ dứt chẳng dứt ra,
Là dấu tự ải nghiệp nhà oan khiên. Vô tình trái lại đảo điên.
Ly hương xuất xứ liên miên quê người Xung phần đâu phải chuyện chơi Thắng ngay tới mộ của thời mất trơn
Sông ở bên tả thì bên con trai mất trước. Sông ở bên hữu thì bên con gái mất trước, nam nữ hai cung phạm vào cung nào thì cung ấy bị hại.
Khảm, Cấn, Chấn là nam cung.
Ly, Khôn, Đoài là nữ cung
Dâu rể hai vị bị xung vị nào thì vị ấy bị mất (Thìn Tuất là hai vị dâu rể).
