Tham khảo mộng cũ
1 Người quận Võ lâm là Trương Diệu tự Lãng, làm chức Quân môn nhà Tề, do quân công khởi gia, nhậm chức Đạo viên, sau lại cải bổ võ chức, đánh hơn trăm trận, sức địch muôn người, vĩ liệt phong công, một thời rõ rệt, rồi lại theo quan Tả tước tướng ra ải, quân tới đâu như trúc chẻ tro bay, đánh đâu được đó và chỉnh đốn quân sự, biên sự, rành rẽ, có thứ lớp, hết thảy quân và dân ai nấy đều nức miệng ngợi khen, mà có kẻ thuật lại oai danh trong quân thì trong ngoài vài ngàn dặm nghe tiếng đều phải run sợ, đàn là người Nga và đảng Hồi lại càng hoảng lắm, thật là trang trí dũng kiêm toàn. Vả chăng tính khí ôn hoà, đối với người trò chuyện vui vẻ, nhớ lại vài mươi năm trước Trương quân môn từng về châu Hàng, đóng tại xóm Hạ nha nơi dưới thành, thồng ngày đồng với các ông già bà cả trong làng nói chuyện nhàn thoại, tỏ ra vẻ tin thật có khí tượng nho giả, người châu Hàng rất kính mến, đồn nhau rằng: "Trương quân môn là kiếp sau của Trương hoàn Hầu". Câu đó thì chưa ai đã lấy làm tin cho lắm, duy sau này nhân dân trong thành châu Hàng tu tạo lại miếu Nhạc Võ Mục vương (Nhạc Phi) tại dưới An kiều, có người vào miếu chiêm bái, trông thấy trước toà Thần có đôi câu liễn treo cột và bài tựa đề bảng của quan Nguyên nhiệm Triết giang Niết hiến, hiện chức Liêm phóng là Khoái sĩ Tôn, đọc lên chẳng ngờ ngạc nhiên kinh dị, vì nghĩ rằng: "Khoái liêm phóng là một vị phương diện đại thần, nhậm ngôi phong hiến, tuổi cao đức hậu, có lẻ đâu lại bịa đặt ra câu chuyện huyền hoặc có quấy, huống chi hình hiện ra bút mực mà giãi bày trước mặt thần minh nữa hay sao. Câu liễn và bài tựa đó đại ý tự thuật oai đức, công liệt cùng tiết nghĩa của Võ Mụ Vương và cảm tạ ơn Thần ủng hộ, vả kỷ lục một chuyện lược thuật như vậy:
........ Nhớ lại năm Hàm Phong, tỗn này phụng mệnh phó nhậm Quang châu, khi đó giặc giã còn tung hoành, nhân đề binh bát tiễu, qua huyện Thang âm, tới trấn Châu tiên, chiêm yết miếu đại vương. Đêm mộng thấy Vương vời vào hậu điện, ngước lên thấy vị ngồi cao đó là Trương hoàn Hầu, Dương chỉ Tỗn mà phán rằng: "Nội điệt (cháu gọi vợ là cô) của người là Trương Diệu tức là hậu thân của Trương hoàn Hầu, nay cho được giúp người". Hồi đó quân bị giặc vây chặt mấy vòng, hơn bảy chục ngày, hết sức đánh giải vây, Diệu dự có công đó. Trước sau ở châu Dự hai chục năm, chuyển lần đánh dẹp trong vòng hai ngàn dặm, đều do Diệu đương sức Tiên phuông, giặc dữ miền Tín dương thảy đều trông chiều gió hàng phục, sinh toàn được hơn hai mươi muôn chúng. Phàm những nơi đô ấp mà Diệu lãnh binh kinh quá, đều là đất lực chiến của Vương ngày xưa. Ôi, như tráng chí thê dẹp Trung nguyên của Vương, vẫn không đâu là chẳng hiển oai linh sảng, huống chi Nam dương là cõi thọ mệnh nữa sao ?
Tỗn này về lối năm Tân vị lãnh chức Niết hiền hạt này, dinh thự tức là nền cũ Thỏ viên của Vương, vậy kỉnh lập miếu Trung hiển được phụng tự linh tích. Ngày khánh thành ghi chép duyên kỳ tao kế, chí tại sinh dân, khiến cho kẻ kiến công lập nghiệp sau này, đều được đội ơn thần tứ.
Khoái sĩ Tôn cẩn chí.
Xem như chuyện ấy thì Trương Quân môn đích là thần sau của Hoàn hầu, điềm mộng của Khoái liêm phóng chính là thần linh muốn hiển thị cho người trần hay nơi mành mối vậy.
2 Tân Sinh là người huyện Tiên Du, sẵn có tiếng văn chương và thạo nghề lý luật việc qua, phàm những sự kiện cáo trong làng đều mướn và bày mưu vẽ mẹo, vì vậy nên gom của thành nhà giàu có, mà gặp những năm đói kém hay là loạn lạc, chẳng chịu mẻ mày một hột thóc nào cho người, chúng chẳng ai ưa, thảy đều hờn giận.
Tuổi ngoại bốn mươi, vẫn chưa có con, bèn cầu đảo tại miếu Thần, nguyện đem phúc mệnh một đời thế lấy một con thừa tự. Đêm mộng thấy Thần quở rằng: "Mi làm thầy cò, thầy kiện, xui nguyên giục bị, đổi trắng thay đen, phá sản nghiệp người ta, lừa lấy tài vật người ta kể đã nhiều lắm, tội đã chẳng trốn đâu cho thoát, còn trông được có con nữa sao?" Tân Sinh thú phục cầu khẩn rằng: "Trót vì làm nghề này đã lâu năm, ăn năn thôi đã trễ rồi, biết tính làm sao được? " Thần bèn cầm bút viết tám chữ: "Phóng hạ trù đạo, lập địa thành Phật" cho xem. Tân Sinh tỉnh dậy mà mướt mộ hôi ra, phát thệ đổi nghề, dầu ai thử cho bao nhiêu vàng bạc, cũng đều ngảnh đi chẳng trông lại vì người giải phân lẽ phải quấy, khuyên lơn cho khỏi kiện nhau. Sự hành vi của anh ta hồi này đối với ngày xưa, trước sau dường như hai người vậy.
Như vậy hơn một năm, lại cầu đảo miếu Thần, mộng thấy Thần phán rằng: "Mi mới đây sự làm rất tốt, nhưng thuở nay còn có ác nghiệp, tự mình lại chẳng biết hay sao ?" Nhân cầm bút viết mười bốn chữ: "Năng dữ bần nhân cọng niên cốc, tất hữu minh nguyệt xuất bạng thai" cho xem. Tân Sinh hiểu lãnh ý thần, giật mình tỉnh dậy, mà chẳng hay hai câu đó xuất tại đâu. Khi đó Quang tổ Tư chính công chưởng giáo Kim Thạch Thơ viện, Tân nguyên là trang cao tài trong viện ấy, nhân đem câu trong giấc mộng hỏi ông, thì ông đáp rằng: "Đó là câu thi của Hoàng sơn Cốc, ý Thần biểu: Nếu biết đem thóc lúa cứu tế cho kẻ nghèo, thì tự nhiên có con chớ chẳng khó". Tân Sinh bèn đem hết của cải trong nhà ra bố trí và đem thóc bán giá phải cho người.
Như vậy hơn một năm nữa, lại mộng thấy Thần biểu rằng: "Ngươi mấy năm nay tích thiện, đã đạt tới Thiên tào, Quan Âm Đại Sĩ sắp đem con cho ngươi rồi đó". Qua vài hôm sau, quả nhiên mộng thấy một người đàn bà vận áo trắng bồng một đứa trẻ con từ mé đường bên kia mà lại. Đang nghỉ muốn chạy qua rước lấy, thì xảy thấy một con trâu to đứng chắn ngang trước mặt, người đàn bà áo trắng vội vã quay mình trở đi. Tân Sinh áo não hờn giận mà tỉnh dậy, mới hiểu ra là vì cớ ngày thồng mình hay ăn thịt trâu. Từ đó cả nhà đều răn ăn thịt trâu. Sau quả nhiên sinh được một con trai sau thi đỗ Tú tài.
3 Tục lệ trong nước Ngô: Cứ tới ngày thánh đản (sinh cát) Khổng phu tử, thì trước một đêm các nhà văn sĩ đều tới miếu làm lễ, rồi nằm tại trước miếu được cầu mộng triệu mà bói số công danh phú quý ngày sau. Quan Võ anh điện Đại học sĩ (chức danh Tể tướng của Tàu về trào Minh, Thanh) là Tốn Thanh Phan Thế Ân khi chưa thi đỗ, ngụ tại đất Ngô dạy học trò, cũng theo tục tới cầu mộng triệu. Xảy thấy một người áo mũ lối cổ, mặt đen, mắt to, hầm hầm như một người dũng phu, nắm tóc mình mà hối đi theo cho gấp và đi thật mau lắm. Giữa đường bèn hỏi người dũng phu tên họ là chi ? Thì người ấy đáp là Tử Lộ. Đi được lối chừng một dặm, tới một tòa nhà kia xem dường như cung điện của vương giả, thầy Tử Lộ dẫn vào trong, mới hay đây là thánh miếu, ngước mắt trông lên thấy một vị y quan đoan chính, triêm thị tôn nghiêm, ngồi tại trên thềm, trong ý đoán chắc là Khổng thánh. Đứng đầu tại hai bên tả, hữu, ước có vài chục người. Thế Ân quỳ tại dưới thềm, nghe Khổng thánh nghiêm sắc mặt nạt rằng: "Phan Thế Ân ! Ngươi cũng là kẻ tục tử cầu công danh phú quý hay sao? Nên lôi ra chém quách đi để răn chúng". Ngài truyền phán vậy, kế thấy một người tại bên bẩm rằng: "Tổ tiên nhà y tích đức còn dày, xin phu tử tống khoan xử cho" Khổng thánh nói tiếp rằng: "Vậy thì nên đem khoét con mắt phía tả của nó đi, đem treo lên cái cây ngoài cửa kia được thế cái đầu". Thầy Tử lộ vâng mệnh, tức là lấy một cái lưỡi câu nhỏ móc con mắt phía tả của Thế Ân ra. Thế Ân trong giấc mộng la đau. Tới khi tỉnh dậy, mắt tả hãy còn buốt, buốt nhức đau. Đem hỏi hết mọi người, không ai đoán được. Sau khi thi đỗ, bổ quan thăng lên nhập các, cầm quyền Tướng quốc, rồi mới hiểu ra rằng: chữ Mục là mắt treo tại phía tả chữ Mộc là cây, tức là chữ Tướng vậy.
4 Về trào nhà Minh, tại huyện Tùng Giang có một vị Tiến sĩ tên là Trương Phủ, khi chưa thi đỗ, từng mộng thấy có người biểu mình rằng: "Nếu thi đỗ thì nên ở trước Trạng nguyên". Sau tỉnh dậy bèn nghĩ thầm trong bụng rằng: "Ở đời há có khoa danh tại trước Trang nguyên bao giờ ? Thôi đời mình hết trông về đường khoa đệ !". Tới năm Đinh vị vào khoa thi hội, tên của Trương Phủ tại thứ 15; Phí Hoành quê ở Duyên Sơn, hãy còn nhỏ tuổi lắm, đỗ thứ 16. Tới kỳ đình đối, Phí Hoành trúng đệ nhất. Tính ra năm Trương được mộng thì Trạng nguyên Phí Hoành chưa sinh.
5 Có một bà vãi là Trương ẩu kia, dâu con đều thác trước, chỉ để lại một thằng cháu nhỏ mồ côi, tướng mạo khôi ngô, thiên tư anh tuấn, vẫn kỳ là con ngựa thiên lý non. Nhưng bà vãi Trương ẫu bình sinh đức tính điêu ngoai khe khắt, những cậy duyên khoe tài của mình, mà ăn không nói hớt cho người, ăn ở thất đức đã nhiều. Tới hồi tuổi già ăn chay niệm Phật, vào công tu hành trì giải, tự chắc rằng đã đủ chuộc được tội lỗi. Đêm kia mộng thấy một con rồng từ trên trời bay xuống, múa quanh trên chỏm đầu thằng cháu, nhe răng, quào vuốt, như cái đèn múa rồng trong hội Nguyên tiêu vậy. Giật mình thức dậy, tự lấy làm điềm đại cát, từ đó tấm lòng trông mong cho cháu lại càng thiết lắm. Qua năm sau thằng cháu ở trường học về, xảy đâu có một con rắn to tại trên bức rèm rơi xuônóg, dài lối chừng một trượng, quấn quanh mình thằng nhỏ ước chừng vài chục vòng, há miệng, thè lưỡi như muốn cắn nuốt, giây phút thằng nhỏ kinh hoảng mà chết. Bà vãi lăn lộn khóc lóc, từ đó côi cút cho tới qua đời.
